مقالات کامپوزیت
شناخت انواع ژلکوت ها و کاربرد آنها
بـه لایه رویی سطـوح کامپـوزیتی که همانند یک پوشش رنگی و براق مشاهده می شود، ژلـکـوت می گویند. ژلکوت گذشته از ایفای نقش زیبایی برای قطعه، مسئولیت محـافظت از سطح قـطعات کامپـوزیتی در بـرابر سـایـش، خـوردگی، مواد شیمیـایی، آب و هـوا و اشـعه فـرابنـفش نور خورشید را دارد.
به بیانی دیگر، ژلـکـوت حیاتی ترین بخش یک قطعه کامپوزیتی است، با وجود اینکه جهت تولید قطعه کامپوزیتی، ژلکوت کمترین میزان مصرف را نسبت به دیگر مواد اولیه مصرفی دارد، طول عمر قطعات کامپوزیتی و کارایی مناسب آنها بستگی به انتخاب صحیح ژلکوت و روش اعمال آن دارد.
ماده اصلی مصرفی جهت تولید ژلکوت، رزین می باشد که با توجه به ترکیبات شیمیایی خود، ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی ژلکوت را تعیین میکند. ژلکوت ها اغلب از پایه رزینهای پلی استر غیراشباع، وینیل استر و اپوکسی تولید می شوند که با توجه به کاربرد مورد نیاز قطعه نهایی، ژلکوت مناسب انتخاب و تولید میشود.
اطلاع از خواص رزیـن های مختلف مورد مصرف در تولید ژلکوتها، کمک بزرگی به انتخاب صحیح آن و در نتیجه رسیدن به کیفیت مطلوب در ساخت قطعه کامپوزیتی می نماید، خصوصاً زمانیکه قطعه نهایی بایستی مقاومت های خاص مانند مقاومت به آب، نور خورشید، استحکام مکانیکی و … ارائه دهد.
در جداول زیر به برخی ویژگیها، مزایا و معایب انواع رزین های مورد استفاده در تولید ژلکوتها می پردازیم:
پلی استرها
مزایا |
معایب |
|---|---|
| سهولت در مصرف |
مقاومت مکانیکی متوسط |
|
پایین ترین قیمت در بین دیگر انواع رزین ها |
جمع شوندگی زیاد در حین پخت |
| – |
زمان کار محدود بعد از افزودن فعال کننده |
| – |
انتشار زیاد استایرین در قالب گیری |
وینیل استر ها
مزایا |
معایب |
|---|---|
| سهولت در مصرف |
برای رسیدن به خواص بسیار خوب به پخت تکمیلی نیاز دارد |
|
مقاومت های شیمیایی و محیطی بسیار بالا |
جمع شوندگی زیاد در حین پخت |
|
مقاومت های مکانیکی بالاتر نسبت به پلی استر ها (نزدیک به رزین های اپوکسی) |
مقاومت کم به اشعه ماوراء بنفش نور خورشید (به نسبت رزین پلی استر ایزو) |
|
قیمت متوسط |
انتشار زیاد استایرین در قالب گیری باز |
اپوکسی ها
مزایا |
معایب |
|---|---|
| مقاومت مکانیکی بالا |
حساسیت و آسیب پذیری در اختلاط و به هم زدن |
|
مقاومت به آب |
تخریب بسیار در مقابل اشعه ماوراء بنفش نور خورشید |
|
مدت زمان طولانی جهت کار کردن |
تمایل به زرد شدن در مقابل حرارت و نور |
|
مقاومت حرارتی بالا (تا ۱۴۰ درجه سانتیگراد در شرایط مرطوب و تا ۲۲۰ درجه سانتیگراد در شرایط خشک). |
نیاز به تمهیدات ایمنی به هنگام جابجایی و استفاده |
|
جمع شوندگی کم |
قیمت بسیار گرانتر نسبت به وینیل استر ها و پلی استر ها |
در صنعت کامپوزیت رزینهای پلی استر غیر اشباع، مصرف گسترده تری نسبت به دیگر انواع رزین ها دارند. دو نوع اصلی این رزین ها، رزین پلی استر ایزو فتالیک و رزین پلی استر ارتو فتالیک میباشند.
ژلکوت تولید شده با رزین ایـزو فتالیک در مقایسه با رزین ارتـو فتالیک به میزان بیشتری نسبت به شرایط جوی، آب، نور خورشید و مواد شیمیایی مقاومت دارد. بنابراین مصرف ژلکوت ساخته شده از این نوع رزین جهت تولید قطعاتی مانند لنج، قایق، وان حمام و… باعث افزایش طول عمر و کارایی قطعات ساخته شده می گردد.
استفاده از ژلکوت ساخته شده از رزین ارتـو فتالیک جهت تولید قطعات و مصنوعات کامپوزیتی که در فضای سرپوشیده قرار میگیرند، توصیـه می گردد، مانند پنل های داخل اتوبوس و قطار، صنـدلی های داخل سالـن های ورزشی و غیره… که در برابر شرایط جوی و مواد شیمایی قرار نمی گیرند.
قابل ذکر است که علاوه بر رزین، دیگر مواد اولیه تولیدِ ژلکوت نیز در کیفیت آن موثر میباشند. از جمله نوع و میزان فیلر و پرکننده، افزودنی ها و رنگدانه و یا خمیررنگ مصرف شده در ژلکوت، که خود بیانگر میزان اهمیت بالای شناخت، تخصص و دقت در تولید ژلکوت میباشد.
چـکاد تولید کننده انواع ژلکوت با توجه به خواص مورد نیاز مشتری بوده و این ژلکوتها بصورت رنگی و بیرنگ، و قابل اسپری و دستی با توجه به نیاز مشتری قابل ارائه می باشند. ژلکوتهای تولیدی چکـاد از قرار زیر است: